Διασταυρούμενη αλλεργία μεταξύ πενικιλλινών και κεφαλοσπορινών: Πού οφείλεται;

Κάποιες φορές στα άρθρα μας, ακολουθείτε συνδέσμους που σας οδηγούν σε ιστοσελίδες που δεν μας ανήκουν. Οι σύνδεσμοι αυτοί επισημαίνονται με ένα βέλος στα δεξιά του συνδέσμου.
Παρότι καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να περιλαμβάνουμε στο περιεχόμενό μας μόνο συνδέσμους που οδηγούν σε ιστοσελίδες υψηλής ποιότητας, δεν έχουμε καμία ευθύνη για το περιεχόμενο ή τη διαθεσιμότητα ιστοσελίδων που ανήκουν σε τρίτους.
Επιπλέον, έχετε υπόψη σας ότι οι πολιτικές ασφάλειας και ιδιωτικότητας σε αυτές τις ιστοσελίδες πιθανόν να είναι διαφορετικές από αυτές του Κλινικού Φαρμακοποιού, συνεπώς φροντίστε να τις διαβάσετε προσεκτικά.
Για ερωτήματα και ανησυχίες σχετικά με το περιεχόμενο των συνδεδεμένων ιστοσελίδων, παρακαλούμε να απευθύνεστε στους διαχειριστές αυτών.

Είναι ευρέως διαδεδομένο ότι οι άνθρωποι που παρουσιάζουν αλλεργία στην πενικιλλίνη, έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν διασταυρούμενη αλλεργία στις κεφαλοσπορίνες. Η αρχική αιτιολόγηση «κατηγορεί» τον κοινό β-λακταμικό δακτύλιο που φέρουν στο μόριό τους τα αντιβιοτικά των δύο ομάδων:

Επιπλέον, οι αρχικές μελέτες έδειχναν πως η πιθανότητα διασταυρούμενης αλλεργίας ανέρχεται σε 10%, δηλαδή ένας στους δέκα ανθρώπους με αλλεργία στην πενικιλλίνη, εμφάνιζε ταυτόχρονα αλλεργία και στις κεφαλοσπορίνες.

Όπως όμως γράφει το εξαιρετικό “Pharmacology Weekly” στο τελευταίο newsletter του, τα μεταγενέστερα δεδομένα ζωγραφίζουν μια αρκετά διαφορετική εικόνα.

Αφενός, το σχετικά μεγάλο ποσοστό οφειλόταν στη μόλυνση των προϊόντων κεφαλοσπορίνης με ίχνη πενικιλλίνης, καθότι αρχικά η πενικιλλίνη αποτελούσε την πρώτη ύλη για την παραγωγή των κεφαλοσπορινών. Στην πορεία η διαδικασία παρασκευής άλλαξε, με αποτέλεσμα το πραγματικό ποσοστό διασταυρούμενης αλλεργίας να κυμαίνεται μεταξύ 1% και 2%.  Αφετέρου, η αιτία της διασταυρούμενης αλλεργίας δεν είναι ο β-λακταμικός δακτύλιος αλλά οι πλευρικές αλυσίδες. Οι πενικιλλίνες έχουν μία πλευρική αλυσίδα συνδεδεμένη με τον δακτύλιο της β λακτάμης, ενώ οι κεφαλοσπορίνες έχουν δύο (EDIT: Όπως σωστά επισημαίνει ο συνάδελφος Ντίνος Λιάρας, στο μόριο των κεφαλοσπορινών μόνο η μία πλευρική αλυσίδα συνδέεται απευθείας με τoν β-λακταμικό δακτύλιο ενώ η δεύτερη συνδέεται με τον δακτύλιο της θειαζίνης). Όταν η πλευρική αλυσίδα της πενικιλλίνης στην οποία είναι κάποιος αλλεργικός, εμφανίζει δομικές ομοιότητες με οποιαδήποτε εκ των δύο αλυσίδων μιας κεφαλοσπορίνης, οι πιθανότητες διασταυρούμενης αλλεργίας αυξάνονται.

O παρακάτω πίνακας συνοψίζει τις πενικιλλίνες και τις αντίστοιχες κεφαλοσπορίνες με παρόμοιες πλευρικές αλυσίδες, οι οποίες προφανώς εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες διασταυρούμενης αλλεργίας μεταξύ τους:

ΠΕΝΙΚΙΛΛΙΝΗΑμοξικιλλίνηΑμπικιλλίνηΒενζυλοπενικιλλίνη
ΚΕΦΑΛΟΣΠΟΡΙΝΗΚεφακλόρη Κεφαδροξίλη (Biodroxil, ΙΦΕΤ) Κεφατριζίνη Κεφπροζίλη Κεφαλεξίνη (δεν κυκλοφορεί στην Ελλάδα) Κεφραδίνη (δεν κυκλοφορεί στην Ελλάδα)Κεφακλόρη Κεφαδροξίλη (Biodroxil, ΙΦΕΤ) Κεφατριζίνη Κεφπροζίλη Κεφαλεξίνη (δεν κυκλοφορεί στην Ελλάδα) Κεφραδίνη (δεν κυκλοφορεί στην Ελλάδα)Κεφοξιτίνη Κεφαλοθίνη (δεν κυκλοφορεί στην Ελλάδα)
Πενικιλλίνες και οι αντίστοιχες κεφαλοσπορίνες με παρόμοια πλευρική αλυσίδα

Όπως φαίνεται και από τον πίνακα, η διασταυρούμενη αλλεργία αφορά κυρίως στις κεφαλοσπορίνες πρώτης και δεύτερης γενιάς. Οι νεότερες έχουν δομικά διαφορετικές πλευρικές αλυσίδες και συνεπώς μικρότερες πιθανότητες να προκαλέσουν προβλήματα.

Ένα ακόμα εξίσου σημαντικό στοιχείο που αναφέρεται στο άρθρο, είναι το εξής: Αν η αλλεργία δεν είναι Τύπου Ι, δηλαδή αναφυλλαξία, ούτε σοβαρή αντίδραση Τύπων ΙΙ, ΙΙΙ ή IV, τότε, συνεκτιμώντας φυσικά τον συνολικό κίνδυνο, συστήνεται στον γιατρό να συνταγογραφήσει κεφαλοσπορίνη αντί για ένα ευρέως φάσματος, άλλο αντιβιοτικό, καταδεικνύοντας έτσι τις εκρηκτικές διαστάσεις που έχει λάβει το πρόβλημα της ανθεκτικότητας των μικροβίων.

Για το πρωτότυπο άρθρο και την βιβλιογραφία που το υποστηρίζει, μπορείτε να ακολουθήσετε τον παρακάτω σύνδεσμο:

https://www.ebmconsult.com/articles/penicillin-allergy-cross-reactivity-cephalosporin-antibiotics

Μοιραστείτε τη γνώση!

,