Ο φωτογραφικός φακός ζουμ είναι ένα εξαιρετικό γκάτζετ. Σου επιτρέπει να αλλάζεις την εστιακή απόσταση αναλόγως των περιστάσεων, περιστρέφοντας απλά τον εξωτερικό δακτύλιό του. Έτσι, μπορείς να αποτυπώσεις όλη την όμορφη παραλία που επισκέφθηκες στο ηλιοβασίλεμα (landscape), αλλά και να κάνεις «κοντινό» στη μέλισσα που ρουφάει ένα λουλούδι (close-up, macro).
Η χρήση του φακού δεν είναι απλή υπόθεση, αν θέλεις να έχεις ένα καλό αποτέλεσμα και όχι κουνημένα, θολά φωτοχάλια. Χρειάζεται γνώση της λειτουργίας του, εξάσκηση και φυσικά –και πρώτιστα- ένα ευαίσθητο μάτι και καλλιτεχνική φαντασία (προαπαιτούμενα για την καλή φωτογραφία).
Ένας καλός αρχηγός (leader) πρέπει να είναι ένας καλός φωτογράφος με εμπειρία στη χρήση του φακού ζουμ. Γιατί; Για να μπορεί να βλέπει τη γενική εικόνα –landscape, αλλά ταυτόχρονα να μπορεί να εστιάσει σε συγκεκριμένα θέματα για να δει (και να δείξει) τις λεπτομέρειες στο κάδρο.
Landscape
Ο φαρμακοποιός θέλει να προσφέρει φροντίδα. Θέλει να εφαρμόσει τις γνώσεις που απέκτησε και συνεχίζει να αποκτά στη διαχείριση της υγείας της κοινότητάς του. Θέλει να έχει συγκεκριμένη θέση στο σύστημα υγείας. Θέλει να έχει ανεξάρτητη επαγγελματική υπόσταση. Θέλει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινότητάς του και στα πρότυπα της φαρμακευτικής πρακτικής. Θέλει. Μπορεί;
Close-up
Έχουμε την τάση να αντιμετωπίζουμε όλα τα παραπάνω θέλω ως ατομική, ηθική ευθύνη του φαρμακοποιού, κατηγορώντας τα άτομα ότι δεν προσπαθούν αρκετά και δεν έχουν αρχές, δημιουργώντας μια ενοχική ψυχολογία, που τελικά οδηγείται στον ετεροπροσδιορισμό, στην αναζήτηση δηλαδή αναγνώρισης της επαγγελματικής υπόστασης από άλλους κλάδους (τους γιατρούς, συνηθέστερα).
Αν ζουμάρουμε πάνω στην καθημερινότητα του φαρμακοποιού, όμως, θα δούμε ότι όλα τα θέλω του δεν είναι εύκολο να τα κάνει πράξη, γιατί απλούστατα το σύστημα μέσα στο οποίο κινείται και λειτουργεί δεν τον αφήνει να τα κάνει πράξη. Σε ένα άτυπο γκάλοπ σε μια μεγάλη διαδικτυακή ομάδα φαρμακοποιών (ευχαριστίες στο συνάδελφο Χρήστο Καλτσά), όπου ρωτήθηκαν με τι ασχολούνται οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί κατά τη διάρκεια μιας τυπικής μέρας, το μοτίβο ήταν ξεκάθαρο: Διαχειριστικά καθήκοντα, όπως οι παραγγελίες και παραλαβές φαρμάκων, η αναζήτηση ελλειπτικών φαρμάκων, οι συμφωνίες με προμηθευτές, το κυνήγημα συνταγογράφων για την επίλυση (τεχνικών όχι κλινικών) προβλημάτων στις συνταγές και απλές δουλειές όπως η καθαριότητα και οι αγορές αναλωσίμων για τη λειτουργία του φαρμακείου, ήταν οι δημοφιλέστερες απαντήσεις.
Όταν ένας φαρμακοποιός έχει να «τρέξει» ένα κατάστημα υπό τις παρούσες συνθήκες της αγοράς και ταυτόχρονα να ανταποκριθεί στις συγκεκριμένες νομικές απαιτήσεις του επαγγέλματος (κυνήγι για ανούσιες σφραγίδες, ανούσια συνοδευτικά χαρτιά, προετοιμασία και υποβολή τόνων χαρτιού συνταγών), ποιος είναι σε θέση να κουνήσει το δάχτυλο ότι δεν διάβασε και δεν έμαθε απ’έξω όλες τις ανεπιθύμητες ενέργειες της Trulicity (dulaglutide, GPL-1 φάρμακο για την αγωγή του διαβήτη); Έχει ποτέ το χρόνο να το κάνει; Ή μήπως οι μέρες έχουν παραπάνω ώρες για αυτόν; Ή μήπως δεν έχει άλλη ζωή εκτός από τη φαρμακευτική;
Κάπου εδώ έρχεται ο φωτογράφος- leader, ο οποίος αυτά πρέπει να τα αποτυπώσει με λεπτομέρεια, να τα ποσοτικοποιήσει και να βρει προτάσεις και τρόπους, ώστε η φωτογραφία της μέλισσας που ρουφάει το λουλούδι να καθαρίσει από το θόρυβο. Με άλλα λόγια, τα θέλω – όραμα να γίνουν μπορώ και κινούμαι σε ένα σύστημα που μου επιτρέπει να ανταποκρίνομαι σε ορισμένα κρίσιμα πρότυπα. Όποιος τότε δεν θα ανταποκρίνεται, ενώ έχει την ευκαιρία, θα τοποθετηθεί μόνος του στις κακές φωτογραφικές λήψεις.
Ταυτόχρονα – ή καλύτερα ασχέτως – με τη δημιουργία ευκαιριών για επιμόρφωση, όπου έχει πέσει το μεγαλύτερο βάρος και τα φώτα της δημοσιότητας, πιο κρίσιμη είναι η προσπάθεια για κατάργηση των συστημικών εμποδίων στην καθημερινή πρακτική του φαρμακοποιού. Διότι, μπορεί να διδαχθεί κάποιος τη δοσολογία των από του στόματος αντιπηκτικών, αλλά όταν χρειάζεται μισή μέρα για να βρει επαρκείς προμήθειες, η εκτέλεση της συνταγής πιθανώς να γίνει αυτόματα, χωρίς τη δυνατότητα περαιτέρω ελέγχου. Αντίστροφα, πώς θα βρει χρόνο ο φαρμακοποιός για επιμόρφωση όταν τον ξοδεύει σε κακοσχεδιασμένες, γραφειοκρατικές διαδικασίες; Γιατί να απαιτείται νομικά να πάει ο φαρμακοποιός/ βοηθός/ υπάλληλος στο νοσοκομείο για μια στρόγγυλη σφραγίδα σε μια συνταγή που υπογράφεται από νοσοκομειακό γιατρό ούτως ή άλλως;
Ο χρόνος είναι συγκεκριμένος και όταν αφιερώνεις χρόνο σε ένα πράγμα, αφαιρείς από κάποιο άλλο. Ο σκοπός της διοίκησης εδώ είναι τόσο απλός, όπως και της Marie Condo: Decluttering. Απομάκρυνση των άχρηστων διαδικασιών και διόρθωση αυτών που ξοδεύουν χρόνο εις βάρος των πραγματικών αναγκών της κοινότητας.
Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Όλα ξεκινούν με την καταγραφή. Με επίσημα ερωτηματολόγια, στα οποία οι φαρμακοποιοί θα αναφέρουν πόσο χρόνο περίπου αφιερώνουν σε διάφορες διαδικασίες, θα προκύψει το τρέχον «job description» του φαρμακοποιού και θα «ανακαλυφθεί» ποιοτικά και ποσοτικά, η καθημερινότητα του κοινοτικού και σημεία πιθανής παρέμβασης. Εφαρμόζοντας τον κανόνα του 80-20 (αλλιώς γνωστός ως αρχή του Pareto), οι διαδικασίες που θα επιλεγούν προς διερεύνηση και διόρθωση είναι αυτές που θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην πρακτική αν διευθετηθούν σχετικά εύκολα. Συνήθως δεν ξεπερνούν σε αριθμό τις 2-3. Για παράδειγμα, αν το κυνήγι σφραγίδων και χαρτιών απαιτεί πολύ χρόνο από το φαρμακοποιό, ένας εύκολος στόχος (objective) είναι η επιδίωξη κατάργησής τους ή αντικατάστασης με αυτοματοποιημένο/ ηλεκτρονικό μέσο.
Πιο σύνθετα θέματα, όπως οι ελλείψεις και ό,τι έχει σχέση με αυτές, που απαιτούν τεράστιο χρόνο ατομικά από τον φαρμακοποιό, μπορούν να διαχωριστούν περαιτέρω σε μικρότερους στόχους (ενημέρωση από τις εταιρείες, ενημέρωση προς τους γιατρούς, εύρεση εναλλακτικών, εύρεση και παραγγελία ελάχιστου αποθέματος κ.ά.) και να αποτελέσουν ουσιαστικά ένα πρότζεκτ με μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα επίλυσης.
Η συλλογή αυτών των πληροφοριών ιδανικά γίνεται σε επίπεδο τοπικών συλλόγων – οι κεντρικές διοικήσεις δεν είναι αρκετά ευέλικτες και φυσικά δεν είναι εφικτό να βρίσκονται παντού ώστε να κάνουν το απαραίτητο «ζουμάρισμα» σε κάθε περιοχή. Η μεταφορά της πληροφορίας προς όλους (άλλους συλλόγους, βάση, κεντρική διοίκηση) γίνεται με reports των αποτελεσμάτων. Η κεντρική διοίκηση δε, με τη συλλογή και επεξεργασία πολλών report προτείνει τους στόχους για τη βελτίωση της καθημερινότητας και της πρακτικής και ξεκινά τις δράσεις για την υλοποίησή τους.
Το έναυσμα για αυτές τις δραστηριότητες πρέπει να έρχεται από την κεντρική διοίκηση – αυτή άλλωστε είναι ο φωτογράφος που βλέπει καλύτερα τη γενική εικόνα (landscape). Είναι άραγε πυραμίδα το παραπάνω σχήμα ή ανατροφοδοτούμενος κύκλος; Ό,τι κι αν είναι, η ανάγκη για απλές, ουσιαστικές δράσεις που θα ξεκαθαρίσουν το τοπίο της καθημερινότητας του φαρμακοποιού είναι επιτακτική, γι’ αυτό ας βρούμε πολλούς και καλούς φωτογραφικούς φακούς για λεπτομερείς λήψεις.
