Ανεπιθύμητες ενέργειες με επιθυμητά αποτελέσματα

Κάποιες φορές στα άρθρα μας, ακολουθείτε συνδέσμους που σας οδηγούν σε ιστοσελίδες που δεν μας ανήκουν. Οι σύνδεσμοι αυτοί επισημαίνονται με ένα βέλος στα δεξιά του συνδέσμου.
Παρότι καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να περιλαμβάνουμε στο περιεχόμενό μας μόνο συνδέσμους που οδηγούν σε ιστοσελίδες υψηλής ποιότητας, δεν έχουμε καμία ευθύνη για το περιεχόμενο ή τη διαθεσιμότητα ιστοσελίδων που ανήκουν σε τρίτους.
Επιπλέον, έχετε υπόψη σας ότι οι πολιτικές ασφάλειας και ιδιωτικότητας σε αυτές τις ιστοσελίδες πιθανόν να είναι διαφορετικές από αυτές του Κλινικού Φαρμακοποιού, συνεπώς φροντίστε να τις διαβάσετε προσεκτικά.
Για ερωτήματα και ανησυχίες σχετικά με το περιεχόμενο των συνδεδεμένων ιστοσελίδων, παρακαλούμε να απευθύνεστε στους διαχειριστές αυτών.

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων, δηλαδή οι επιβλαβείς συνέπειες της χρήσης τους ακόμα και στις συνήθεις θεραπευτικές δόσεις, είναι σημαντικό κεφάλαιο της κλινικής φαρμακολογίας. Η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στο ρίσκο της ανεπιθύμητης ενέργειας και στο προσδοκώμενο θεραπευτικό όφελος είναι αυτή που (πρέπει να) καθορίζει την τελική μορφή της φαρμακευτικής αγωγής, κάτι που γίνεται ακόμα πιο σημαντικό αφού οι ανεπιθύμητες ενέργειες, συχνά αναφερόμενες και ως παρενέργειες, επηρεάζουν ισχυρά την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης στα φάρμακα.

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις φαρμάκων όπου οι δράσεις τους που ανήκουν στο φάσμα των ανεπιθύμητων ενεργειών, χρησιμοποιούνται εν γνώσει μας, χειραγωγούνται δηλαδή, προς όφελος του ασθενούς. Στην περίπτωση αυτή κάνουμε λόγο για «οριακό όφελος». Στον πίνακα που ακολουθεί, παρατίθενται ορισμένα παραδείγματα που απαντώνται συχνά στην κλινική πράξη:

ΦάρμακοΑνεπιθύμητη ΕνέργειαΟριακό όφελος
ΚωδεΐνηΔυσκοιλιότηταΟρισμένες φορές χρησιμοποιείται off-label για την καταπολέμηση της διάρροιας
ΕρυθρομυκίνηΔρα σαν αγωνιστής των υποδοχέων μοτιλίνης στο λεπτό έντερο αυξάνοντας τον περισταλτισμό, κάτι που μπορεί να προκαλέσει διάρροιαΧρησιμοποιείται off-label στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, σε ασθενείς όπου η παρατεταμένη παρεντερική σίτιση οδηγεί σε αδράνεια του γαστρεντερικού σωλήνα
Υοσκίνη (σκοπολαμίνη)ΞηροστομίαΧρησιμοποιείται σε περιπτώσεις έντονης σιελόρροιας (χαρακτηριστική περίπτωση η σιελόρροια που προκύπτει συχνά κατά την αγωγή με κλοζαπίνη)
ΜινοξιδίληΌταν χρησιμοποιείται ως αντιϋπερτασικό, μπορεί να προκαλέσει υπερβολική τριχοφυΐαΧορηγείται ως OTC σκεύασμα κατά της ανδρογενούς αλωπεκίας
ΝιφεδιπίνηΠροκαλεί ορθοστατική υπόταση εξαιτίας της αγγειοδιασταλτικής της δράσηςΧρησιμοποιείται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου του Raynaud
ΦαινυτοΐνηΠροκαλεί υπερπλασία των ούλωνΈχει ερευνηθεί η χρήση της στην επούλωση των τραυμάτων
ΣιλδεναφίληΔοκιμάστηκε αρχικά σαν φάρμακο για την καρδιαγγειακή νόσο, όμως καταγράφηκαν ενδιαφέρουσες ανεπιθύμητες ενέργειες κατά τη διάρκεια των δοκιμώνΧρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας

ΠΗΓΕΣ

Gray, A.H., Wright, J., Bruce, L. & Oakley, J. 2016, Clinical Pharmacy, 2nd edn, Pharmaceutical Press, London.

Μοιραστείτε τη γνώση!

,