Αντί προλόγου
Μπορεί η Κλινική Φαρμακευτική να είναι κατά βάση μια νοσοκομειακή πρακτική, όμως έχουμε δείξει μέσω της αρθρογραφίας μας αλλά και της παρουσίασης δεδομένων από όλο τον κόσμο, ότι η εξέλιξη της φαρμακευτικής επιστήμης θέλει τον φαρμακοποιό να αναλαμβάνει όλο και περισσότερο κλινικό ρόλο, βάζοντας στο επίκεντρο τον ασθενή και αφήνοντας κατά μέρος το φάρμακο per se. Έτσι, ένας φαρμακοποιός σαν τον Χρήστο Καλτσά, που διατηρεί το φαρμακείο του σε ένα μικρό χωριό της Φθιώτιδας και ταυτόχρονα επιλέγει να ταξιδεύει σχεδόν 400 χιλιόμετρα αυθημερόν για να παρακολουθήσει σεμινάριο στην Αθήνα σχετικά με τις νεότερες εξελίξεις στην αντιμετώπιση της υπέρτασης, ώστε να είναι σε θέση να βοηθήσει ακόμα περισσότερο τους ασθενείς του, είναι ακριβώς το είδος του επιστήμονα που θέλω να βλέπω πιο συχνά (και γιατί όχι, αποκλειστικά) μέσα στο ελληνικό φαρμακείο. Τον καλωσορίζω λοιπόν στην ομάδα σύνταξης του clinicalpharmacist.gr και σας παρουσιάζω την πρώτη του ανταπόκριση, ένα μικρό “λαβράκι”: Το θεραπευτικό πρωτόκολλο της αρτηριακής υπέρτασης, όπως πιθανότατα θα ενσωματωθεί στην εφαρμογή της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης.
Disclaimer: Tο παρακάτω παρουσιάστηκε το Σάββατο, 22 Μαρτίου 2014, σε σεμινάριο της Ελληνικής Eταιρείας Μελέτης Υπέρτασης. Στην πενταμελή επιτροπή δημιουργίας του πρωτοκόλλου, συγκαταλέγονται τρία μέλη της εν λόγω εταιρείας. Ο τρόπος με τον οποίο το θεραπευτικό πρωτόκολλο θα ενσωματωθεί στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Υγείας και της ΗΔΙΚΑ. Προφανώς δεν μπορεί να αποκλειστεί καμία πιθανότητα αλλαγών μέχρι την τελική υλοποίηση.
Καταρχήν, οι ασθενείς χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:
- Χαμηλού κινδύνου (υπέρταση σταδίου 1)
- Μέτριου κινδύνου (υπέρταση σταδίου 2)
- Υψηλού κινδύνου (υπέρταση σταδίου 3)
Οι μικρού κινδύνου ασθενείς εισάγονται στο θεραπευτικό πρωτόκολλο συνταγογράφησης (ΘΠΣ) όταν:
- αποκλειστεί η υπέρταση λευκής μπλούζας
- αποτύχουν τα μη-φαρμακευτικά μέσα αντιμετώπισης της υπέρτασης (διατροφή, άσκηση, απώλεια βάρους κ.α.) για διάστημα έξι έως δώδεκα μηνών.
Οι μέσου κινδύνου ασθενείς εισάγονται στο ΘΠΣ εντός λίγων εβδομάδων μετά από έλεγχο και επιβεβαίωση μετά από δύο επισκέψεις στο ιατρείο, εφόσον αποτύχουν τα μη φαρμακευτικά μέσα αντιμετώπισης της υπέρτασης.
Οι υψηλού κινδύνου ασθενείς εισάγονται στο ΘΠΣ εντός λίγων ημερών μετά από επιβεβαίωση.
ΣΤΟΧΟΙ
Για όλους τους ασθενείς, οι στόχοι είναι συστολική/διαστολική πίεση 140/90mmHg στο ιατρείο και 135/85mmHg για μετρήσεις στο σπίτι. Για την εικοσιτετράωρη καταγραφή, παθολογικές τιμές ορίζονται οι άνω των 130/80 mmHg. Οι στόχοι επιτυγχάνονται με πέντε, το πολύ, βήματα ανά συνθήκη. Εφόσον δεν επιτευχθούν οι στόχοι, ο ιατρός προχωρά στο επόμενο ανά συνθήκη βήμα. Σημείωση:Οι ασθενείς υψηλού κινδύνου μπορούν να εισαχθούν απευθείας στο δεύτερο ανά συνθήκη βήμα.
Πρώτο βήμα ανά συνθήκη
Φαρμακευτική αγωγή. Φάρμακο επιλογής της κρίσης του θεράποντος ιατρού από τις παρακάτω κατηγορίες:
Δεύτερο βήμα ανά συνθήκη
Προσθήκη και δεύτερου φαρμάκου επιλογής από τους δόκιμους συνδυασμούς, βάσει των Ευρωπαϊκών κατευθυντήριων οδηγιών:
Τρίτο βήμα ανά συνθήκη
Προσθήκη και τρίτου φαρμάκου επιλογής από τους δόκιμους συνδυασμούς, βάσει των Ευρωπαϊκών κατευθυντήριων οδηγιών.
Τέταρτο βήμα ανά συνθήκη
Προσθήκη τέταρτου φαρμάκου επιλογής, από τα φαρμακευτικά μόρια δεύτερης γραμμής. Το οπλοστάσιο μας περιλαμβάνει:
- Ανταγωνιστές αλδοστερόνης
- α1-αποκλειστές
- αντιαδρενεργικά φάρμακα με κεντρική δράση: αγωνιστές υποδοχέων ιμιδαζολίνης, μεθυλντόπα, ρεσερπίνη
Πέμπτο βήμα ανά συνθήκη
Προσθήκη πέμπτου φαρμάκου επιλογής: