Πριν από ένα χρόνο είχαμε ασχοληθεί με την ασπιρίνη και τα ελπιδοφόρα μηνύματα που εκπέμπονταν από μεγάλη έρευνα, τα οποία έδειχναν ότι μπορεί το φάρμακο αυτό να παίξει ρόλο στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου.
Σήμερα, είμαστε στην ευχάριστη θέση να σας παρουσιάσουμε το επόμενο βήμα: H US Preventive Services Task Force, μια ανεξάρτητη επιτροπή ειδικών στην πρόληψη και στην τεκμηριωμένη ιατρική, μόλις δημοσίευσε το draft, την “πρόχειρη”, δηλαδή, έκδοση των συστάσεών της προς δημόσια διαβούλευση, για την χρήση της ασπιρίνης στην πρωτογενή πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Βασισμένοι στα συμπεράσματα της μεγάλης συστηματικής ανασκόπησης1 που πραγματοποίησαν για λογαριασμό της “Υπηρεσίας για την Έρευνα στην Υγεία και την Ποιότητα” (Agency for Healthcare Research and Quality, AHRQ) οι ειδικοί της USPSTF κατέληξαν στις ακόλουθες συστάσεις:
Περίληψη Συστάσεων2
Πληθυσμός | Σύσταση | Επίπεδο αξιοπιστίας |
Ενήλικες με ηλικία 50-59 έτη | Η USPSTF συνιστά χαμηλή δόση ασπιρίνης για την πρωτογενή πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων (CVD) και του καρκίνου του παχέος εντέρου σε ενήλικες ηλικίας 50 – 59 ετών, οι οποίοι έχουν δεκαετές καρδιαγγειακό ρίσκο 10% ή μεγαλύτερο, δεν βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για αιμορραγία, έχουν προσδόκιμο ζωής τουλάχιστον 10 χρόνια, και είναι πρόθυμοι να λαμβάνουν ασπιρίνη χαμηλής δόσης ημερησίως για τουλάχιστον 10 χρόνια. | B (Υπάρχει είτε υψηλή βεβαιότητα ότι η πρόταση επιφέρει μέτριο καθαρό όφελος, είτε μέτρια βεβαιότητα πως το καθαρό όφελος κινείται μεταξύ μέτριου και σημαντικού) |
Ενήλικες με ηλικία 60-69 έτη | Η απόφαση να χρησιμοποιηθεί χαμηλή δόση ασπιρίνης για την πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων και καρκίνου του παχέος εντέρου σε ενήλικες ηλικίας 60 έως 69 ετών που έχουν δεκαετή καρδιαγγειακό κίνδυνο μεγαλύτερο από 10%, θα πρέπει είναι εξατομικευμένη. Τα πρόσωπα που δεν βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για αιμορραγία, έχουν προσδόκιμο ζωής τουλάχιστον 10 χρόνια, και είναι πρόθυμοι να λαμβάνουν ασπιρίνη χαμηλής δόσης ημερησίως για τουλάχιστον 10 χρόνια είναι πιο πιθανό να επωφεληθούν. Άτομα που αποφασίζουν πως, για εκείνα, τα πιθανά οφέλη υπερτερούν από τις αντίστοιχες βλάβες, μπορούν να επιλέξουν τη λήψη χαμηλής δόσης ασπιρίνης. | C (Δεν συστήνεται η γενικευμένη χρήση της πρότασης. Υπάρχουν πιθανά οφέλη από την εξατομικευμένη πρόταση, κατά περίπτωση. Υπάρχει τουλάχιστον μέτρια βεβαιότητα ότι το καθαρό όφελος είναι μικρό). |
Ενήλικες κάτω των 50 ετών | Δεν υπάρχουν διαθέσιμα αξιόπιστα δεδομένα για την αξιολόγηση του λόγου οφέλους/ρίσκου από τη χρήση ασπιρίνης για την πρωτογενή πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων και του καρκίνου του παχέος εντέρου σε ενήλικες κάτω των 50 ετών. | Ι (Ανεπαρκή δεδομένα, ή δεδομένα χαμηλής ποιότητας ή αντικρουόμενα, που καθιστούν τον καθορισμό της ύπαρξης καθαρού οφέλους αδύνατο). |
Ενήλικες άνω των 70 ετών. | Δεν υπάρχουν διαθέσιμα αξιόπιστα δεδομένα για την αξιολόγηση του λόγου οφέλους/ρίσκου από τη χρήση ασπιρίνης για την πρωτογενή πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων και του καρκίνου του παχέος εντέρου σε ενήλικες άνω των 70 ετών. | Ι (Ανεπαρκή δεδομένα, ή δεδομένα χαμηλής ποιότητας ή αντικρουόμενα, που καθιστούν τον καθορισμό της ύπαρξης καθαρού οφέλους αδύνατο). |
Σύμφωνα με το σκεπτικό των ερευνητών, τα δεδομένα δείχνουν ότι η προστατευτική δράση της ασπιρίνης έναντι του καρκίνου του παχέος εντέρου εμφανίζεται μετά από 10 χρόνια συνεχούς λήψης. Ως “χαμηλή δόση” ορίζεται η ημερήσια λήψη 75~80mg ασπιρίνης. Ο δεκαετής καρδιαγγειακός κίνδυνος είναι η πιθανότητα να υποστεί κάποιος καρδιαγγειακό επεισόδιο μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια και υπολογίζονται με βάση τους γνωστούς παράγοντες κινδύνου (πχ κάπνισμα, παχυσαρκία, υπέρταση, διαβήτης, οικογενειακό ιστορικό κ.α.). Ο βασικός κίνδυνος από τη μακροχρόνια λήψη της ασπιρίνης είναι η γαστρεντερική αιμορραγία και το αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Για να καταλήξουν στις συγκεκριμένες συστάσεις, οι ερευνητές επιστράτευσαν ένα μαθηματικό μοντέλο μικροπροσομείωσης, με τη βοήθεια του οποίου επιχείρησαν να υπολογίσουν το μέγεθος του καθαρού οφέλους. Αξιοποιώντας τα δεδομένα από τις υπάρχουσες συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις, προχώρησαν σε διαστρωμάτωση των αποτελεσμάτων ανά ηλικιακή δεκαετία, φύλο και δεκαετή καρδιαγγειακό κίνδυνο. Βρήκαν ότι, η έναρξη αγωγής με ασπιρίνη κατά τη διάρκεια της περιόδου των 50-59 ετών και η αδιάκοπη λήψη της, εκτός κι αν αυτό αντενδείκνυται εξαιτίας μιας ανεπιθύμητης αιμορραγίας, έχει ως αποτέλεσμα την μεγαλύτερη αύξηση στα καθαρά έτη ζωής (εύρος, 21,9 έως 46,3 έτη στις γυναίκες και 33,3 – 60,5 έτη στους άνδρες) και στα ποιοτικώς σταθμισμένα έτη ζωής (quality-adjusted life years, QALYs) (εύρος, 62,1 έως 83,3 έτη στις γυναίκες και 58,8 – 83,4 έτη στους άνδρες).
Ο βιολογικός μηχανισμός που κρύβεται πίσω από αυτή τη διαφαινόμενη προστατευτική δράση δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα. Έχουν προταθεί διάφορα βιολογικά μονοπάτια, είτε σχετιζόμενα με την κυκλοξυγενάση είτε ανεξάρτητα από αυτήν. Στα πρώτα, οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες της ασπιρίνης ίσως σχετίζονται με την ικανότητά της να αναστέλλει την καρκινογένεση.
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
- Chubak J, Kamineni A, Buist DS, Anderson ML, Whitlock EP. Aspirin Use for the Prevention of Colorectal Cancer: An Updated Systematic Evidence Review for the U.S. Preventive Services Task Force. Evidence Synthesis No. 133. AHRQ Publication No. 15-05228-EF-1. Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and Quality; 2015.
- Uspreventiveservicestaskforce.org. Draft Recommendation Statement: Aspirin to Prevent Cardiovascular Disease and Cancer – US Preventive Services Task Force. 2015. Available at: http://www.uspreventiveservicestaskforce.org/Page/Document/draft-recommendation-statement/aspirin-to-prevent-cardiovascular-disease-and-cancer. Accessed September 22, 2015.