Ανεπιθύμητες ενέργειες με επιθυμητά αποτελέσματα

28 Δεκέμβριος 2015

Κάποιες φορές στα άρθρα μας, ακολουθείτε συνδέσμους που σας οδηγούν σε ιστοσελίδες που δεν μας ανήκουν. Οι σύνδεσμοι αυτοί επισημαίνονται με ένα βέλος στα δεξιά του συνδέσμου.
Παρότι καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να περιλαμβάνουμε στο περιεχόμενό μας μόνο συνδέσμους που οδηγούν σε ιστοσελίδες υψηλής ποιότητας, δεν έχουμε καμία ευθύνη για το περιεχόμενο ή τη διαθεσιμότητα ιστοσελίδων που ανήκουν σε τρίτους.
Επιπλέον, έχετε υπόψη σας ότι οι πολιτικές ασφάλειας και ιδιωτικότητας σε αυτές τις ιστοσελίδες πιθανόν να είναι διαφορετικές από αυτές του Κλινικού Φαρμακοποιού, συνεπώς φροντίστε να τις διαβάσετε προσεκτικά.
Για ερωτήματα και ανησυχίες σχετικά με το περιεχόμενο των συνδεδεμένων ιστοσελίδων, παρακαλούμε να απευθύνεστε στους διαχειριστές αυτών.

Διαμαντής Κλημεντίδης

Κλινικός φαρμακοποιός (MPharm, MClinPharm, MSc) Διαβάστε περισσότερα

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων, δηλαδή οι επιβλαβείς συνέπειες της χρήσης τους ακόμα και στις συνήθεις θεραπευτικές δόσεις, είναι σημαντικό κεφάλαιο της κλινικής φαρμακολογίας. Η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στο ρίσκο της ανεπιθύμητης ενέργειας και στο προσδοκώμενο θεραπευτικό όφελος είναι αυτή που (πρέπει να) καθορίζει την τελική μορφή της φαρμακευτικής αγωγής, κάτι που γίνεται ακόμα πιο σημαντικό αφού οι ανεπιθύμητες ενέργειες, συχνά αναφερόμενες και ως παρενέργειες, επηρεάζουν ισχυρά την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης στα φάρμακα.

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις φαρμάκων όπου οι δράσεις τους που ανήκουν στο φάσμα των ανεπιθύμητων ενεργειών, χρησιμοποιούνται εν γνώσει μας, χειραγωγούνται δηλαδή, προς όφελος του ασθενούς. Στην περίπτωση αυτή κάνουμε λόγο για «οριακό όφελος». Στον πίνακα που ακολουθεί, παρατίθενται ορισμένα παραδείγματα που απαντώνται συχνά στην κλινική πράξη:

Φ*άρμακο*	*Ανεπιθύμητη Ενέργεια*	*Οριακό όφελος*
Κωδεΐνη	Δυσκοιλιότητα	Ορισμένες φορές χρησιμοποιείται off-label για την καταπολέμηση της διάρροιας
Ερυθρομυκίνη	Δρα σαν αγωνιστής των υποδοχέων μοτιλίνης στο λεπτό έντερο αυξάνοντας τον περισταλτισμό, κάτι που μπορεί να προκαλέσει διάρροια	Χρησιμοποιείται off-label στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, σε ασθενείς όπου η παρατεταμένη παρεντερική σίτιση οδηγεί σε αδράνεια του γαστρεντερικού σωλήνα
Υοσκίνη (σκοπολαμίνη)	Ξηροστομία	Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις έντονης σιελόρροιας (χαρακτηριστική περίπτωση η σιελόρροια που προκύπτει συχνά κατά την αγωγή με κλοζαπίνη)
Μινοξιδίλη	Όταν χρησιμοποιείται ως αντιϋπερτασικό, μπορεί να προκαλέσει υπερβολική τριχοφυΐα	Χορηγείται ως OTC σκεύασμα κατά της ανδρογενούς αλωπεκίας
Νιφεδιπίνη	Προκαλεί ορθοστατική υπόταση εξαιτίας της αγγειοδιασταλτικής της δράσης	Χρησιμοποιείται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου του Raynaud
Φαινυτοΐνη	Προκαλεί υπερπλασία των ούλων	Έχει ερευνηθεί η χρήση της στην επούλωση των τραυμάτων
Σιλδεναφίλη	Δοκιμάστηκε αρχικά σαν φάρμακο για την καρδιαγγειακή νόσο, όμως καταγράφηκαν ενδιαφέρουσες ανεπιθύμητες ενέργειες κατά τη διάρκεια των δοκιμών	Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας