Σάββατο απόγευμα, απογοητευμένοι οπαδοί της Southampton FC κατευθύνονται στην παμπ για να παρηγορηθούν έπειτα από την ήττα της ομάδας, πίνοντας αμέτρητα pints. Λάθος σύστημα και καμιά αλλαγή όταν έπρεπε, φωνάζουν και τα βρετανικά μάγουλα κοκκινίζουν ακόμα περισσότερο. Πώς γίνεται ο τεράστιος παίχτης που πληρώσαμε να μην κατάφερε να βάλει γκολ!
Δεν είναι αξιοθαύμαστη η αντίληψη της αξίας του συστήματος και των αλλαγών που επιδεικνύει ο μέσος Βρετανός; Στο ποδόσφαιρο τουλάχιστον.
Καλά τα ατομικά (ποδοσφαιρικά και μη) προσόντα του παίχτη, αλλά χωρίς τον προπονητή να παίζει μπάλα από τον πάγκο, η ομάδα είναι αμφίβολο αν θα σκοράρει. Γι’αυτό η Μπαρτσελόνα με τον Γκουαρδιόλα έπαιρνε το ένα κύπελλο μετά το άλλο, γιατί ο Πεπ ήξερε πώς να τοποθετήσει τους παίκτες (με τις αναμφίβολες ικανότητες) στο χόρτο και σε ποια σημεία να εφαρμόσει αλλαγές. (Πιθανότατα υπάρχουν και πιο γκρίζες περιοχές σχετικές με τη δουλειά του Πεπ, αλλά το άρθρο δεν είναι ποδοσφαιρικό).
Ένα από τα πράγματα που δεν καλλιεργείται στα χρόνια των προπτυχιακών σπουδών της φαρμακευτικής είναι η επαγγελματική ταυτότητα. Εξαιτίας αυτού, δεν μαθαίνουμε ποτέ την ύπαρξη και τη δομή του συστήματος μέσα στο οποίο θα κινηθούμε, θα προσφέρουμε υπηρεσίες και θα επηρεαστούμε στην καθημερινή μας πρακτική. Με λίγα λόγια, η έννοια του συστήματος μας είναι άγνωστη και επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά στις ατομικές δυνατότητες και πόρους του κάθε ενός φαρμακοποιού. Το ποδόσφαιρο δείχνει ότι και forward με χρυσά πόδια να είσαι, χωρίς midfielder δυσκολεύεσαι πολύ.
Γι’αυτό ο προπονητής (επικεφαλής) πληρώνεται (εκλέγεται) για να θέσει υλοποιήσιμους, μετρήσιμους στόχους και να στήσει αυτό το σύστημα. Χαρακτηριστικά του συστήματος είναι:
- Η περιπλοκότητα. Πολλοί εμπλεκόμενοι, με διαφορετικές αλληλεπιδράσεις, σε εύρος, ισχύ και σημαντικότητα, με συνεχή αλλαγή των ισορροπιών, πράγμα που καθιστά την επιβολή τάξης εξαιρετικά δύσκολη.
- Η απουσία νομοτέλειας. Η μελλοντική λειτουργία του συστήματος δε μπορεί να προβλεφθεί από τα δεδομένα του παρελθόντος.
- Η τάση προς την αδράνεια. Με την αύξηση του αριθμού συνδιαλλαγών, συμβιβασμών και απαιτήσεων των εμπλεκόμενων, συνολικά το σύστημα τείνει στην απραξία.
- Το γεγονός ότι δεν μπορεί να αποδοθεί ευθύνη σε ένα μόνο άτομο ή ομάδα ατόμων.
- Η μη γραμμική απόκριση σε σταθερές παραμέτρους. (Δεν αντιδρούν κάθε φορά παρόμοια π.χ. στην αύξηση της χρηματοδότησης).
- Ο τεράστιος αριθμός παραμέτρων και η μη προβλεψιμότητα των αλληλεπιδράσεών τους.
Το πρόβλημα βέβαια ξεκινάει όταν ο επικεφαλής δεν θέτει σωστούς στόχους και δεν αντιλαμβάνεται τις ιδιότητες του συστήματος. Με συνέπεια η ομάδα να βρίσκεται στο 90’ με δυο γκολ πίσω στο σκορ και να μην μπορεί να κάνει αλλαγή, πόσο μάλλον να φέρει αποτέλεσμα.
ΑΛΛΑΓΗ
Η κακή αντίληψη του συστήματος έχει ένα μεγάλο μειονέκτημα: Την αδυναμία ουσιαστικών αλλαγών που θα οδηγήσουν σε θετική ή τουλάχιστον σε πιο συμφέρουσα εξέλιξη. Οι αλλαγές αυτές καθαυτές έχουν κλίμακα και ανάλογα με το επίπεδο στο οποίο εφαρμόζονται, αναμένεται να έχουν μικρότερο ή μεγαλύτερο impact.
Επεξηγώντας το γράφημα, είναι ξεκάθαρο ότι ο κλάδος καταναλώνει αφειδώς το εύπεπτο μήνυμα περί επιμόρφωσης των φαρμακοποιών-ατόμων (με ένα ωραία στημένο αφήγημα όπου λέξεις όπως η εκπαίδευση και η επιστήμη έχουν αρχίσει να χάνουν το νόημα και να έχουν αφηρημένο περιεχόμενο), ενώ συνολικά η δυναμική αυτής της παρέμβασης είναι μικρή. Να ξεκαθαρίσουμε εδώ ότι δεν υποτιμάται η ανάγκη ο φαρμακοποιός να είναι ενημερωμένος και ικανός να παράσχει φαρμακευτική φροντίδα, απλά στη γενικότερη εικόνα, όσο και να εκπαιδευτεί, αν το σύστημα δεν του επιτρέπει να ασκήσει τη φαρμακευτική όπως αρμόζει, το τελικό αποτέλεσμα είναι μηδέν. (Παράδειγμα, μπορεί ένας φαρμακοποιός να έχει εκπαιδευτεί στον αντιγριππικό εμβολιασμό και να θέλει να στήσει μια ολοκληρωμένη υπηρεσία στο φαρμακείο του, αλλά περνά τις 6 από τις οχτώ ώρες της μέρας του στη γραφειοκρατία, κυνηγώντας γνωματεύσεις και εκτυπώνοντας χαρτιά).
Τα πάνω σκαλοπάτια της κλίμακας παράγουν μεγαλύτερη και μακροβιότερη αλλαγή. Πρόκειται για τις οργανωτικές, νομοθετικές και συνεργατικές παρεμβάσεις που οδηγούν το σύστημα προς το στόχο. Θα πει κανείς ότι «στην Ελλάδα είναι δύσκολο». Για δικαιολογία, στέκει. Για επιχείρημα κάποιου που διεκδικεί ή κατέχει θέση ηγέτη, δε στέκει, δυστυχώς. Κι ο Γκουαρδιόλα το ξέρει καλά αυτό. 2/n
