Το διήμερο 14-15 Μαΐου 2014, πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες η Διεθνής Συνδιάσκεψη για τη Νοσοκομειακή Φαρμακευτική, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Νοσοκομειακών Φαρμακοποιών (European Association of Hospital Pharmacists, EAHP), με τη συμμετοχή εθνικών αντιπροσωπειών νοσοκομειακών φαρμακοποιών από 34 χώρες καθώς επίσης και οργανώσεων γιατρών, νοσηλευτών και ασθενών από όλη την Ευρώπη. Ο σκοπός της συνδιάσκεψης ήταν σαφής: Να καταλήξουν στην υιοθέτηση κοινά αποδεκτών προτύπων και προδιαγραφών, βάσει των οποίων θα πρέπει να ασκείται η νοσοκομειακή φαρμακευτική σε κάθε μία από της χώρες της Ευρώπης.
Τα πρότυπα άσκησης της νοσοκομειακής φαρμακευτικής στην Ευρώπη αποτελούνται από 44 ξεχωριστές δηλώσεις, οι οποίες διαμορφώθηκαν μέσω μιας διαδικασίας διαβούλευσης με τη μέθοδο του Open Delphi, με τη συμμετοχή 34 εθνικών οργανισμών νοσοκομειακών φαρμακοποιών και 34 οργανισμών ασθενών και επαγγελματιών υγείας, που διήρκεσε 18 μήνες. Στη συνδιάσκεψη που ολοκληρώθηκε χθες το απόγευμα, οι συμμετέχοντες κατέληξαν στην τελική διατύπωση των προτάσεων μέσω σταθμισμένης ψήφου, με κατανομή των βαρών ως εξής: 50% στις ενώσεις νοσοκομειακών φαρμακοποιών και από 25% στις ενώσεις ασθενών, γιατρών και νοσηλευτών. Προκειμένου να υιοθετηθεί μία πρόταση, το πρωτόκολλο απαιτούσε συμφωνία κατά 85% κατ’ ελάχιστο μεταξύ των σταθμισμένων ψήφων.
Μεταξύ των προτάσεων που υιοθετήθηκαν, ξεχωρίζουμε τις εξής:
- Όλα τα νοσοκομεία πρέπει να διαθέτουν νοσοκομειακό φαρμακοποιό, που θα έχει τη συνολική ευθύνη για την ασφαλή, αποτελεσματική και βέλτιστη χρήση των φαρμάκων.
- Οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί πρέπει να εμπλέκονται σε όλες τις φάσεις της φροντίδας των ασθενών με σκοπό τη σταδιακή μετατροπή της λήψης θεραπευτικών αποφάσεων σε διαδικασία συνεργατική και διεπιστημονική.
- Όλες οι συνταγές θα πρέπει να επανεξετάζονται και να επικυρώνονται από νοσοκομειακό φαρμακοποιό, το συντομότερο δυνατό .
- Οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί θα πρέπει να έχουν πλήρη ρόλο στη λήψη των αποφάσεων, σε τομείς όπως η συμβουλή, η εφαρμογή και η παρακολούθηση των αλλαγών στα φάρμακα, σε πλήρη συνεννόηση και συνεργασία με τους ασθενείς, τους φροντιστές τους και τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας.
- Οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στον φάκελο υγείας του ασθενούς. Οι κλινικές τους παρεμβάσεις θα πρέπει να καταγράφονται στον ηλεκτρονικό φάκελο και να αναλύονται, ώστε να παρέχουν δεδομένα με σκοπό την βελτίωση της περίθαλψης.
- Οι υπηρεσίες κλινικής φαρμακευτικής θα πρέπει να εξελίσσονται συνεχώς , ώστε να βελτιστοποιούν τις εκβάσεις των ασθενών.
Ο πλήρης χάρτης των 44 δηλώσεων είναι διαθέσιμος εδώ, ενώ εδώ μπορείτε να δείτε αναλυτικά τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας για κάθε μία πρόταση ξεχωριστά.
Το μήνυμα του προέδρου της EAHP, Dr Roberto Frontini, ήταν το εξής:
«Μέσα από τις νέες Ευρωπαϊκές Προδιαγραφές της Νοσοκομειακής Φαρμακευτικής, οι ασθενείς, οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί και οι αδελφοί επαγγελματίες της υγείας έχουν θέσει ένα σαφές όραμα για το τι θα πρέπει να επιτυγχάνει η νοσοκομειακή φαρμακευτική σε κάθε χώρα της Ευρώπης. Η προσοχή πλέον στρέφεται άμεσα στην εφαρμογή. Η EAHP θα αναπτύξει μια σειρά από εργαλεία και πρωτοβουλίες για να υποστηρίξει την επίτευξη των προτύπων, εντούτοις σημαντικό βάρος πέφτει τώρα στα συστήματα υγείας για να προετοιμάσουν το έδαφος. Η θετική υποστήριξη από οργανώσεις ασθενών και άλλους επαγγελματίες υγείας μας διαβεβαιώνει ότι οι Προδιαγραφές είναι μια κοινή φιλοδοξία που συμβάλλει στη διαδρομή προς τη συνεχή βελτίωση της φροντίδας των ασθενών μέσα στα νοσοκομεία σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα».
Στην Ελλάδα, το νομικό πλαίσιο που καθορίζει της λεπτομέρειες της άσκηση της νοσοκομειακής φαρμακευτικής παραμένει ίδιο και απαράλλαχτο από το 1993, περιορίζει δε τον νοσοκομειακό φαρμακοποιό μέσα στους τέσσερις τοίχους του (υπόγειου συνήθως) φαρμακείου, μακριά από ασθενείς και κέντρα λήψης θεραπευτικών αποφάσεων. Βρίσκονται διεργασίες σε εξέλιξη τους τελευταίους μήνες για τον εκσυχρονισμό του. Ελπίζω και εύχομαι οι προτάσεις της EAHP, της οποίας η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων είναι μέλος, να αποτελέσουν τον οδηγό. Ως έχει η κατάσταση σήμερα, δεν θα ήταν καθόλου υπερβολικό να πούμε ότι στα ελληνικά νοσοκομεία, θεσμικά, παραβιάζεται σχεδόν το σύνολο των προδιαγραφών και, όπου ασκείται κλινική φαρμακευτική, είτε στο δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα, αυτό γίνεται με το μεράκι και την ιδιωτική πρωτοβουλία του φαρμακοποιού, με την ανοχή ή/και υποστήριξη της εκάστοτε διοίκησης και την παράλληλη συνεργασία των συναδέλφων, σε πείσμα του εχθρικού θεσμικού πλαισίου. Σας μιλάω εκ πείρας, η πιθανότητα να συντρέχουν όλες οι παραπάνω προϋποθέσεις είναι απειροελάχιστες και ομολογώ ότι νιώθω ιδιαίτερα τυχερός που εγώ τουλάχιστον ανήκω στις εξαιρέσεις. Σκοπός είναι όμως, να γίνει η εξαίρεση κανόνας.
Για το τέλος, αφήνω το πολύ όμορφο βίντεο που ετοίμασε η EAHP, εν είδει πρόσκλησης για τη συνδιάσκεψη, με την ευχή να μπορούμε σύντομα να μιλάμε με τους ίδιους όρους για τη νοσοκομειακή και την κλινική φαρμακευτική και στη χώρα μας.